Zespół jelita drażliwego dotyka od 5 do 15% populacji krajów europejskich. A jednak niewiele wiadomo o tym zaburzeniu trawienia, które dokucza milionom ludzi. Bóle brzucha, skurcze, biegunka, zaparcia, wzdęcia – podsumowujemy przyczyny i sposoby leczenia tej dysfunkcji jelit, która na ogół nie jest dokuczliwa, ale bardzo trudna do zniesienia na co dzień.
Co to jest zespół jelita drażliwego?
Znany również jako zespół jelita drażliwego lub kolopatia funkcjonalna, zespół jelita drażliwego jest przewlekłym zaburzeniem trawiennym, które powoduje intensywne bóle brzucha, które mogą iść tak daleko, jak dyskomfort. Bóle te są spowodowane zmianą prędkości, z jaką pokarm przechodzi przez jelito grube. To właśnie ta prędkość, zbyt szybka lub zbyt wolna, determinuje objawy odczuwane przez osobę cierpiącą na zespół jelita drażliwego.
Zespół jelita drażliwego jest szeroko rozpowszechniony w populacji zachodniej i szczególnie często występuje u kobiet. Przyczyny tej dysfunkcji są nadal bardzo słabo poznane. Naukowcy zajmujący się tym tematem wysunęli jednak kilka hipotez.
Przyczyny zespołu jelita drażliwego
Zespół jelita drażliwego, często uważany za tajemniczą chorobę, jest jednak przedmiotem wielu badań, których celem jest określenie jej przyczyn. Badane są różne możliwości.
- Dysfunkcja jelitowego układu nerwowego, która powodowałaby nadwrażliwość na ruchy odbytnicy i okrężnicy, które normalnie są niezauważalne dla przeciętnego człowieka.
- Zwiększona przepuszczalność jelit (obserwowana u wielu pacjentów).
- Zaburzenie równowagi flory jelitowej, zwanej również „mikrobiotą jelitową”.
- Zespół jelita drażliwego dotyka szczególnie kobiety. Objawy nawet wydają się pogarszać podczas miesiączki, co prowadzi niektórych badaczy do przekonania, że może to być wynikiem zmian hormonalnych.
A co ze stresem?
Przez długi czas sądzono, że za zespół jelita drażliwego odpowiada sam stres. Hipoteza ta została obecnie odrzucona przez społeczność medyczną. Jednak stres i jelito drażliwe są ze sobą ściśle powiązane. Na przykład, stres może znacznie nasilić odczuwane objawy (zwłaszcza ból). Dlatego w niektórych przypadkach można rozważyć podejście bardziej psychologiczne niż fizjologiczne.
Jakie są objawy zespołu jelita drażliwego?
Objawów zespołu jelita drażliwego może być wiele.
- Ból brzucha i skurcze, które ustępują po wypróżnieniu lub po oddaniu gazów.
- Spazmy, które w ciężkich przypadkach mogą prowadzić do dyskomfortu.
- Silne gazy i wzdęcia.
- Biegunka.
- Zaparcia.
- Nagła potrzeba wypróżnienia się.
- Uczucie, że nie oddano całego stolca.
Objawy jelita drażliwego różnią się w zależności od pacjenta. Nie u każdego wystąpią wszystkie objawy w tym samym czasie. Podczas gdy jedni będą bardziej podatni na biegunkę, inni będą łatwiej ulegać zaparciom.
Jak poważny jest to problem?
W przeciwieństwie do niektórych chorób jelita grubego, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zespół jelita drażliwego nie powoduje stanu zapalnego. Nie zwiększa też ryzyka zachorowania na raka jelita grubego. Z tych powodów zespół jelita drażliwego jest określany w medycynie jako zaburzenie czynnościowe, a nie jako choroba.
Leczenie zespołu jelita drażliwego
Ponieważ przyczyny nie są dobrze poznane, trudno jest zaproponować skuteczne leczenie zespołu jelita drażliwego. Rozwiązania medyczne dotyczą zarówno fizjologicznych, jak i psychologicznych aspektów tego zaburzenia czynnościowego. Podczas konsultacji z lekarzem, może on przepisać
- leki przeciwskurczowe do zwalczania skurczów;
- opatrunki żołądkowo-jelitowe zmniejszające wrażliwość jelit;
- leki regulujące trawienie;
- łagodne leki przeciwdepresyjne w celu zmniejszenia poziomu stresu lub niepokoju u pacjenta.
Probiotyki jako leczenie podstawowe
Zespół jelita drażliwego jest wynikiem zaburzeń jelitowych, które należy leczyć przez dłuższy czas. Probiotyki stanowią skuteczną alternatywę dla leków, które leczą tylko objawy. Rola probiotyków, tych żywych mikroorganizmów, które są niezbędne dla dobrego zdrowia jelit, polega na bezpośrednim oddziaływaniu na mikrobiotę i przywracaniu równowagi flory jelitowej.
Zespół jelita drażliwego a dieta
Poważna zmiana nawyków żywieniowych osób z zespołem jelita drażliwego może być korzystna i znacznie zmniejszyć liczbę ataków.
7 wskazówek, jak poprawić komfort pracy jelit:
- Zwiększ spożycie błonnika rozpuszczalnego (owies, jabłka) i zmniejsz spożycie błonnika nierozpuszczalnego (pszenica, makaron razowy, śliwki, daktyle).
- Zmniejsz ilość tłuszczu.
- Ogranicz spożycie pokarmów powodujących powstawanie gazów, takich jak warzywa krzyżowe (kapusta, brokuły itp.) lub nasiona roślin strączkowych (soczewica, ciecierzyca itp.).
- Ogranicz produkty mleczne (laktoza jest źródłem wielu problemów trawiennych). Możesz na przykład zastąpić je produktami na bazie soi.
- Ogranicz spożycie herbaty, kawy i alkoholu, które działają drażniąco na jelita.
- Pij dużo wody.
- Sprawdź swoją tolerancję na gluten i, jeśli to konieczne, przestaw się na żywność bezglutenową.
Zespół jelita drażliwego, choć łagodny, znacząco wpływa na jakość życia osób cierpiących na tę chorobę. Czy uważasz, że cierpisz na zespół jelita drażliwego? Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, nie lecz się na własną rękę, ale najpierw skonsultuj się z lekarzem. Tylko lekarz może określić dokładną naturę problemów trawiennych.